Những gì dưới đây được xem như tài liệu sưu tầm tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau, mục đích để tìm kiếm những kiến thức cho bản thân và những thay đổi của khoa học tiến triển của nhân loại. Ngoài ra chưa có mục đích tham gia chỉnh sửa gì về những bài sưu tầm
Tài liệu tham khảo từ các bài báo trong và ngoài nước về công nghệ Nano
Từ các liên kết trên sẽ tìm được vô sô những hiểu biết căn bản về
Bắt đầu từ đó, nó đã xuất bản hai định kỳ .
Tạp chí NanoTrends , một tạp chí khoa học nano và công nghệ, xuất bản ở định dạng trực tuyến mỗi tháng và in mỗi sáu tháng . Nó cung cấp cho công bố tăng tốc của các bài báo nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực nano và các ứng dụng của nó. Các bản tin trực tuyến
Nano Spectacle được công bố hàng tháng. Tóm tắt sự phát triển những tháng cuối cùng liên quan đến nano thế giới và bao gồm các chủ đề như các sự kiện sắp tới, những cuốn sách mới phát hành, cuốn sách đánh giá.
Xã hội đã đưa ra "Chương trình đào tạo từ xa Tính về Công nghệ nano". cung cấp hướng dẫn cho sinh viên về các chủ đề khác nhau và các lĩnh vực Khoa học và Công nghệ Nano. Nó cũng tài trợ cho hội thảo và các sự kiện giáo dục khác.
Những khái niệm về Nano
Công nghệ Nano Công nghệ
Thuật ngữ công nghệ Nano (nano technology) chỉ việc nghiên cứu, học tập, tổng hợp và sử dụng các loại vật liệu, thiết bị hay kể cả các hệ thống có kích thước cỡ nano (1 phần tỷ mét). Công nghệ nano có ứng dụng rất lớn trong cuộc sống và là một công nghệ triển vọng ngay tại thời điểm hiện tại lẫn tương lai. Thử tưởng tượng có những thiết bị nhỏ cỡ nano có thể đi vào trong con người, tìm ra các bộ phận bị “ốm” và tuyệt hơn là góp phần làm bộ phận đó “khỏe” trở lại. Công nghệ này cũng được đánh giá là sạch (ít gây ô nhiễm) và hiệu quả hơn các công nghệ hiện tại.
Thật khó khăn để tưởng tượng là 1 phần tỷ mét thì sẽ như thế nào. Hãy làm một vài con số so sánh để các bạn có thể tưởng tượng được nhé. Một phân tử nước có đường kính khoảng 0.3nm, DNA là 2.5nm, một con virus thường có đường kính từ 20-250nm, vi khuẩn là khoảng 1000nm, hồng cầu là 7000nm, tế bào bình thường của con người cỡ khoảng 20.000 nm và độ dày của một sợi tóc là 80.000 nm (0.08mm). Một nano chỉ nhỏ bằng 1/80.000 độ dày của sợi tóc bạn!
Có thể bạn cũng sẽ nghe nhiều tới thuật ngữ “ống nano” mà không biết nó là gì ra sao.
Ống nano (như hình trên) là một trong những “siêu sao” đương thời của công nghệ nano, được phát minh ra từ năm 1991 và có đường kính khoảng từ 0.6 tới 1.8 nm. Ống nano có các thuộc tính kim loại và bán dẫn như dẫn điện, dẫn nhiệt… Tuy vậy, trở ngại lớn của việc tạo ra các ống nano từ các nguyên tử là độ dài của ống vẫn còn đang rất giới hạn. Ống dài nhất cho tới ngày nay có chiều dài chỉ là 4cm.
Công nghệ nano có thể được áp dụng trong rất nhiều ngành. Ví dụ như ngành CNTT (sử dụng chip nano), vật liệu mới (nhẹ nhưng lại bền hơn kim loại), robotic (các nanorobot có kích thước cực nhỏ), mỹ phẩm (tẩy tế bào chết), thuốc, quần áo, năng lượng (tiết kiệm năng lượng hơn sử dụng kim loại để truyền dẫn) và lưu trữ dữ liệu (công nghệ nano cho phép lưu trữ 100GB chỉ với thẻ nhớ có kích thước 3mm vuông).
 |
| Ảnh của Nano Trends |
Công nghệ nano và ứng dụng
Ngày nay, có thể ta tình cờ nghe một vài vấn đề nào đó hoặc một sản phẩm nào đó có liên quan đến hai chữ “nano”. Ở khoảng nửa thế kỷ trước, đây thực sự là một vấn đề mang nhiều sự hoài nghi về tính khả thi, nhưng trong thời đại ngày nay ta có thể thấy được công nghệ nano trở thành một vấn đề hết sức thời sự và được sự quan tâm nhiều hơn của các nhà khoa học. Các nước trên thế giới hiện nay đang bước vào một cuộc chạy đua mới về phát triển và ứng dụng công nghệ nano.
I. Một vài khái niệm về công nghệ nano.
Chữ nano, gốc Hy Lạp, được gắn vào trước các đơn vị đo để tạo ra đơn vị ước giảm đi 1 tỷ lần(10-9). Ví dụ : nanogam = 1 phần tỷ của gam ; nanomet = 1 phần tỷ mét. Công nghệ nano là công nghệ xử lý vật chất ở mức nanomet. Công nghệ nano tìm cách lấy phân tử đơn nguyên tử nhỏ để lắp ráp ra những vật to kích cỡ bình thường để sử dụng, đây là cách làm từ nhỏ đến to khác với cách làm thông thường từ trên xuống dưới, từ to đến nhỏ.
Ý tưởng cơ bản về công nghệ nano được đưa ra bởi nhà vật lý học người Mỹ Richard Feynman vào năm 1959, ông cho rằng khoa học đã đi vào chiều sâu của cấu trúc vật chất đến từng phân tử, nguyên tử vào sâu hơn nữa. Nhưng thuật ngữ “công nghệ nano” mới bắt đầu được sử dụng vào năm 1974 do Nario Taniguchi một nhà nghiên cứu tại trường đại học Tokyo sử dụng để đề cập khả năng chế tạo cấu trúc vi hình của mạch vi điện tử.
Vật liệu ở thang đo nano, bao gồm các lá nano, sợi và ống nano, hạt nano được điều chế bằng nhiều cách khác nhau. Ở cấp độ nano, vật liệu sẽ có những tính năng đặc biệt mà vật liệu truyền thống không có được đó là do sự thu nhỏ kích thước và việc tăng diện tích mặt ngoài của loại vật liệu này.
Để hiểu rõ về công nghệ nano, ta phải tìm hiểu khái niệm về vật liệu nano
• Vật liệu Nano
Vật liệu Nano có thể được định nghĩa một cách khái quát là loại vật liệu mà trong cấu trúc của các thành phần cấu tạo nên nó ít nhất phải có một chiều ở kích thước nanomet.
• Công nghệ nano :
Công nghệ nano bao gồm việc thiết kế, chế tạo và ứng dụng các cấu trúc, thiết bị hay hệ thống ở kích thước nanomet (1nm = 10-9m).
Vật liệu nanocomposite là loại vật liệu nano có ứng dụng rộng rãi cả trong kỹ thuật và dân dụng. Nanocomposite bao gồm cả ba loại nền kim lọai, nền gốm và nền polymer. Ở đây, ta chỉ đề cập chủ yếu đến nanocomposite trên cơ sở chất nền là polymer.
Vật liệu nanocomposite polymer : là loại vật liệu composite-polymer với hàm lượng chất gia cường thấp ( 1-7%) và chất gia cường này phải ở kích thước nanomet.
Pha gia cường ở kích thước nanomet được sử dụng trong lĩnh vực nanocomposite thường là hạt nano và ống carbon (carbon nanotube). Các phương pháp được sử dụng phổ biến hiện nay để chế tạo vật liệu nanocomposite polymer là phương pháp insitu, nóng chảy, nhũ tương và phương pháp dung dịch.
II. Những ứng dụng của công nghệ nano
Trong ngành công nghiệp hiện nay, các tập đoàn sản xuất điện tử đã bắt đầu đưa công nghệ nano vào ứng dụng, tạo ra các sản phẩm có tính cạnh tranh từ chiếc máy nghe nhạc iPod nano đến các con chip có dung lượng lớn với tốc độ xử lý cực nhanh … Trong y học, để chữa bệnh ung thư người ta tìm cách đưa các phân tử thuốc đến đúng các tế bào ung thư qua các hạt nano đóng vai trò là “ xe tải kéo”, tránh được hiệu ứng phụ gây ra cho các tế bào lành. Y tế nano ngày nay đang nhằm vào những mục tiêu bức xúc nhất đối với sức khỏe con người, đó là các bệnh do di truyền có nguyên nhân từ gien, các bệnh hiện nay như: HIV/AIDS, ung thư, tim mạch, các bệnh đang lan rộng hiện nay như béo phì, tiểu đường, liệt rung (Parkison), mất trí nhớ (Alzheimer), rõ ràng y học là lĩnh vực được lợi nhiều nhất từ công nghệ này. Đối với việc sửa sang sắc đẹp đã có sự hình thành nano phẩu thuật thẩm mỹ,nhiều lọai thuốc thẩm mỹ có chứa các loại hạt nano để làm thẩm mỹ và bảo vệ da. Đây là một thị trường có sức hấp dẫn mạnh, nhất là đối với công nghệ kiệt xuất mới ra đời như công nghệ nano.
Ngoài ra, các nhà khoa học tìm cách đưa công nghệ nano vào việc giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu như thực trạng ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng. Việc cải tiến các thiết bị quân sự bằng các trang thiết bị, vũ khí nano rất tối tân mà sức công phá khiến ta không thể hình dung nổi.
* Vật liệu nano composite polymer có các ứng dụng tiêu biểu như sau:
• ống nano carbon
Composite sợi carbon trước đây rất nổi tiếng vì nhẹ, bền, ít bị tác dụng hóa học nếu thay sợi carbon bằng ống nanocarbon chắc chắn sẽ làm vật liệu nhẹ hơn nhiều, được sử dụng trên các phương tiện cần giảm trọng lượng như máy bay…
Hiện nay, sợi carbon và các bó ống carbon đa lớp được dùng gia cường cho polymer để điều khiển và nâng cao tính dẫn, dùng làm bao bì chống tĩnh điện hay làm vật liệu cấy vào cơ thể vì carbon dễ tương hợp với xương, mô…, làm các màng lọc cũng như linh kiện quang phi tuyến.
Một hướng mới hiện nay là dùng ống nano carbon để gia cường cho polymer nhưng không phải để tạo ra cấu trúc nanocomposite mà để thay đổi tính chất quang điện của polymer. Ví dụ như PPV (m-phenylenevinylene-co-dioctoxy-p-phenylenevinylene) sau khi được gia cường với ống nano carbon, độ dẫn điện tăng lên 8 lần, bền cơ lý hơn PMMA/ống carbon nano được dùng làm kính hiển vi quang học dưới điện trường một chiều áp vào là 0.3kV/mm.
• hạt nano:
Đất sét chứa các hạt nano là loại vật liệu xây dựng lâu đời. Hiện nay, polymer gia cường bằng đất sét (nanoclay) được ứng dụng khá nhiều như dùng trong bộ phận hãm xe hơi. Ngoài ra có thể sử dụng hạt carbon đen có kích thước 10 đến 100 nm để gia cường cho vỏ xe hơi.
Polymer/đất sét có thể làm vật liệu chống cháy, ví dụ như một số loại nanocomposite của Nylon 6/silicate, PS/layered silicate…hay vật liệu dẫn điện như nanocomposite PEO/Li-MMT (MMT = Montmorillonite) dùng trong pin, vật liệu phân hủy sinh học như PCL/MMT hay PLA/MMT.
Ngoài ra, khi các polymer như ABS, PS, PVA…được gia cường hạt đất sét khác nhau sẽ cải thiện đáng kể tính chất cơ lý của polymer và có những ứng dụng khác nhau như ABS/MMT làm khung xe hơi hay khung máy bay, PMMA/MMT làm kính chắn gió, PVA/MMT làm bao bì…
Các hạt nano được sử dụng trong sơn có thể cải thiện đáng kể tính chất như làm cho lớp sơn mỏng hơn, nhẹ hơn, sử dụng trong máy bay nhằm giảm trọng lượng máy bay.
Ngoài đất sét ra thì trong vật liệu nanocomposite polymer còn sử dụng các hạt ở kích thước nanomet như hạt CuS, CdS, CdSe…Ví dụ như PVA với hàm lượng hạt CuS (~20nm-12nm) là 15-20% thể tích cho độ dẫn điện cao nhất, trong khi nếu các hạt CuS ở kích thước 10µm, muốn đạt được độ dẫn điện tương ứng thì hàm lượng CuS phải là 40%. Nanocomposite polymer nano CdS, CdSe, ZnO,ZnS còn được sử dụng như những vật liệu cảm quang trong phim, giấy ảnh, mực in, bột photocopy, mực in màu.
Vật liệu nano
Đây là đối tượng nghiên cứu của khoa học nano và công nghệ nano, nó liên kết hai lĩnh vực trên với nhau. Tính chất của vật liệu nano bắt nguồn từ kích thước của chúng, vào cỡ nanômét, đạt tới kích thước tới hạn của nhiều tính chất hóa lý của vật liệu thông thường. Đây là lý do mang lại tên gọi cho vật liệu.
Kích thước vật liệu nano trải một khoảng từ vài nm đến vài trăm nm phụ thuộc vào bản chất vật liệu và tính chất cần nghiên cứu.
 |
| LG LW9500, mẫu HDTV 3D Nano LED sắp được LG phát hành. Ảnh: LG
|
 |
Hệ thống film dẫn sáng siêu mỏng của màn hình Nano LED
trông như những hoa văn. Ảnh: Cnet.
|
 |
| Mô hình 3 chiều Buckminster fullerene C60
|
CÔNG NGHỆ NANO VÀ NHỮNG
ỨNG DỤNG TRONG THỰC TIỄN
Ngày nay, có thể ta tình cờ nghe một vài vấn đề nào đó hoặc một sản phẩm nào đó
có liên quan đến hai chữ “nano”. Ở khoảng nửa thế kỷ trước, đây thực sự là một
vấn đề mang nhiều sự hoài nghi về tính khả thi, nhưng trong thời đại ngày nay
ta có thể thấy được công nghệ nano trở thành một vấn đề hết sức thời sự và được
sự quan tâm nhiều hơn của các nhà khoa học. Các nước trên thế giới hiện nay
đang bước vào một cuộc chạy đua mới về phát triển và ứng dụng công nghệ nano.
I. Một vài khái niệm về công nghệ nano.
Chữ nano, gốc Hy Lạp, được gắn vào trước các đơn vị đo để tạo ra đơn vị ước
giảm đi 1 tỷ lần(10-9). Ví dụ : nanogam = 1 phần tỷ của gam ; nanomet = 1 phần
tỷ mét. Công nghệ nano là công nghệ xử lý vật chất ở mức nanomet. Công nghệ
nano tìm cách lấy phân tử đơn nguyên tử nhỏ để lắp ráp ra những vật to kích cỡ
bình thường để sử dụng, đây là cách làm từ nhỏ đến to khác với cách làm thông
thường từ trên xuống dưới, từ to đến nhỏ.
Ý tưởng cơ bản về công nghệ nano được đưa ra bởi nhà vật lý học người Mỹ
Richard Feynman vào năm 1959, ông cho rằng khoa học đã đi vào chiều sâu của cấu
trúc vật chất đến từng phân tử, nguyên tử vào sâu hơn nữa. Nhưng thuật ngữ
“công nghệ nano” mới bắt đầu được sử dụng vào năm 1974 do Nario Taniguchi một
nhà nghiên cứu tại trường đại học Tokyo
sử dụng để đề cập khả năng chế tạo cấu trúc vi hình của mạch vi điện tử.
Vật liệu ở thang đo nano, bao gồm các lá nano, sợi và ống nano, hạt nano được
điều chế bằng nhiều cách khác nhau. Ở cấp độ nano, vật liệu sẽ có những tính
năng đặc biệt mà vật liệu truyền thống không có được đó là do sự thu nhỏ kích
thước và việc tăng diện tích mặt ngoài của loại vật liệu này.
Để hiểu rõ về công nghệ nano, ta phải tìm hiểu khái niệm về vật liệu nano
• Vật liệu Nano
Vật liệu Nano có thể được định nghĩa một cách khái quát là loại vật liệu mà
trong cấu trúc của các thành phần cấu tạo nên nó ít nhất phải có một chiều ở
kích thước nanomet.
• Công nghệ nano :
Công nghệ nano bao gồm việc thiết kế, chế tạo và ứng dụng các cấu trúc, thiết
bị hay hệ thống ở kích thước nanomet (1nm = 10-9m).
Vật liệu nanocomposite là loại vật liệu nano có ứng dụng rộng rãi cả trong kỹ
thuật và dân dụng. Nanocomposite bao gồm cả ba loại nền kim lọai, nền gốm và
nền polymer. Ở đây, ta chỉ đề cập chủ yếu đến nanocomposite trên cơ sở chất nền
là polymer.
Vật liệu nanocomposite polymer : là loại vật liệu composite-polymer với hàm
lượng chất gia cường thấp ( 1-7%) và chất gia cường này phải ở kích thước
nanomet.
Pha gia cường ở kích thước nanomet được sử dụng trong lĩnh vực nanocomposite
thường là hạt nano và ống carbon (carbon nanotube). Các phương pháp được sử
dụng phổ biến hiện nay để chế tạo vật liệu nanocomposite polymer là
phương pháp insitu, nóng chảy, nhũ tương và phương pháp dung dịch.
II. Những ứng dụng của công nghệ nano
Trong ngành công nghiệp hiện nay, các tập
đoàn sản xuất điện tử đã bắt đầu đưa công nghệ nano vào ứng dụng, tạo ra các
sản phẩm có tính cạnh tranh từ chiếc máy nghe nhạc iPod nano đến các con chip
có dung lượng lớn với tốc độ xử lý cực nhanh … Trong y học, để chữa bệnh ung
thư người ta tìm cách đưa các phân tử thuốc đến đúng các tế bào ung thư qua các
hạt nano đóng vai trò là “ xe tải kéo”, tránh được hiệu ứng phụ gây ra cho các
tế bào lành. Y tế nano ngày nay đang nhằm vào những mục tiêu bức xúc nhất đối
với sức khỏe con người, đó là các bệnh do di truyền có nguyên nhân từ gien, các
bệnh hiện nay như: HIV/AIDS, ung thư, tim mạch, các bệnh đang lan rộng hiện nay
như béo phì, tiểu đường, liệt rung (Parkison), mất trí nhớ (Alzheimer), rõ ràng
y học là lĩnh vực được lợi nhiều nhất từ công nghệ này. Đối với việc sửa sang
sắc đẹp đã có sự hình thành nano phẩu thuật thẩm mỹ,nhiều lọai thuốc thẩm mỹ có
chứa các loại hạt nano để làm thẩm mỹ và bảo vệ da. Đây là một thị trường có
sức hấp dẫn mạnh, nhất là đối với công nghệ kiệt xuất mới ra đời như công nghệ
nano.
Ngoài ra, các nhà khoa học tìm cách đưa công nghệ nano vào việc giải quyết các
vấn đề mang tính toàn cầu như thực trạng ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng.
Việc cải tiến các thiết bị quân sự bằng các trang thiết bị, vũ khí nano rất tối
tân mà sức công phá khiến ta không thể hình dung nổi.
* Vật liệu nano composite polymer có các ứng dụng tiêu biểu như sau:
• ống nano carbon
Composite sợi carbon trước đây rất nổi tiếng vì nhẹ, bền, ít bị tác dụng hóa
học nếu thay sợi carbon bằng ống nanocarbon chắc chắn sẽ làm vật liệu nhẹ hơn
nhiều, được sử dụng trên các phương tiện cần giảm trọng lượng như máy bay…
Hiện nay, sợi carbon và các bó ống carbon đa lớp được dùng gia cường cho
polymer để điều khiển và nâng cao tính dẫn, dùng làm bao bì chống tĩnh điện hay
làm vật liệu cấy vào cơ thể vì carbon dễ tương hợp với xương, mô…, làm các màng
lọc cũng như linh kiện quang phi tuyến.
Một hướng mới hiện nay là dùng ống nano carbon để gia cường cho polymer nhưng
không phải để tạo ra cấu trúc nanocomposite mà để thay đổi tính chất quang điện
của polymer. Ví dụ như PPV
(m-phenylenevinylene-co-dioctoxy-p-phenylenevinylene) sau khi được gia cường
với ống nano carbon, độ dẫn điện tăng lên 8 lần, bền cơ lý hơn PMMA/ống carbon
nano được dùng làm kính hiển vi quang học dưới điện trường một chiều áp vào là
0.3kV/mm.
• hạt nano:
Đất sét chứa các hạt nano là loại vật liệu xây dựng lâu đời. Hiện nay, polymer
gia cường bằng đất sét (nanoclay) được ứng dụng khá nhiều như dùng trong bộ
phận hãm xe hơi. Ngoài ra có thể sử dụng hạt carbon đen có kích thước 10 đến
100 nm để gia cường cho vỏ xe hơi.
Polymer/đất sét có thể làm vật liệu chống cháy, ví dụ như một số loại
nanocomposite của Nylon 6/silicate, PS/layered silicate…hay vật liệu dẫn điện
như nanocomposite PEO/Li-MMT (MMT = Montmorillonite) dùng trong pin, vật liệu
phân hủy sinh học như PCL/MMT hay PLA/MMT.
Ngoài ra, khi các polymer như ABS, PS, PVA…được gia cường hạt đất sét khác nhau
sẽ cải thiện đáng kể tính chất cơ lý của polymer và có những ứng dụng khác nhau
như ABS/MMT làm khung xe hơi hay khung máy bay, PMMA/MMT làm kính chắn gió,
PVA/MMT làm bao bì…
Các hạt nano được sử dụng trong sơn có thể cải thiện đáng kể tính chất như làm
cho lớp sơn mỏng hơn, nhẹ hơn, sử dụng trong máy bay nhằm giảm trọng lượng máy
bay.
Ngoài đất sét ra thì trong vật liệu nanocomposite polymer còn sử dụng các hạt ở
kích thước nanomet như hạt CuS, CdS, CdSe…Ví dụ như PVA với hàm lượng hạt CuS
(~20nm-12nm) là 15-20% thể tích cho độ dẫn điện cao nhất, trong khi nếu các hạt
CuS ở kích thước 10µm, muốn đạt được độ dẫn điện tương ứng thì hàm lượng CuS
phải là 40%. Nanocomposite polymer nano CdS, CdSe, ZnO,ZnS còn được sử dụng như
những vật liệu cảm quang trong phim, giấy ảnh, mực in, bột photocopy, mực in
màu.
Nhìn chung, vật liệu nanocomposite có tính chất tốt hơn so với composite thông
thường nên có nhiều ứng dụng đặc biệt và hiệu quả hơn. Đây sẽ là lọai vật liệu
mở ra nhiều hướng nghiên cứu mới và hứa hẹn nhiều tiềm năng ứng dụng cao.
III. Cuộc chạy đua thực sự trong thời đại công nghệ nano
Do các ứng dụng kỳ diệu của công nghệ nano, tiềm năng kinh tế cũng như tạo ra
sức mạnh về quân sự. Vì lẽ đó hiện nay trên thế giới đang xảy ra cuộc chạy đua
sôi động về phát triển và ứng dụng công nghệ nano. Có thể kể đến mốt số cường
quốc đang chiếm lĩnh thị trường công nghệ này hiện nay là: Hoa Kỳ, Nhật Bản,
Trung Quốc, Đức, Nga và một số nước Châu Âu…có thể nói ở những quốc gia trên
chính phủ dành một khoản ngân sách đáng kể hổ trợ cho việc nghiên cứu và ứng
dụng thực tiển của ngành công nghệ nano. Không chỉ các trường Đại học có các
phòng thí nghiệm với các thiết bị nghiên cứu quy mô mà các tập đoàn sản xuất
cũng tiến hành nghiên cứu và phát triển công nghệ nano với các phòng thí nghiệm
với tổng chi phí nghiên cứu tương đương với ngân sách chính phủ dành cho công
nghệ nano.
Ở Việt Nam,
tuy chỉ mới tiếp cận với công nghệ nano trong những năm gần đây nhưng cũng có
những bước chuyển tạo ra sức hút mới đối với lĩnh vực đầy cam go, thử thách
này. Nhà nước cũng đã dành một khoản ngân sách khá lớn cho chương trình nghiên
cứu công nghệ nano cấp quốc gia với sự tham gia của nhiều trường Đại học và
Viện nghiên cứu..
Công nghệ nano là một bước tiến bộ vượt bậc của công nghệ, nó tạo ra những ứng
dụng vô cùng kỳ diệu tạo ra nhiều cơ hội hơn, nhưng bên cạnh đó cũng có những
thách thức đặt ra về thảm họa môi trường và khả năng phát triển vũ khí lọai mới
với sức tàn phá không gì so sánh nổi. Tuy nhiên, con người ngày nay đã hướng
nhiều hơn với cái thiện nên chúng ta có thể hy vọng là công nghệ nano sẽ mang
lại hạnh phúc cho nhân loại nhiều hơn.
Hãy bấm vào đây để có các hình ảnh về các ống than nano và các trang web nói về đề tài này.
Video Clip về các đề tài nano, Click
vào đây
 |
Hình trên Wikipedia
Mô hình 3 chiều Buckminsterfullerene C60
|
Bài viết của tác giả
Trương Văn Tân
Việc khám phá quả bóng đá fullerene C60 vào
năm 1985 của Harold Kroto, Robert Curl và Richard Smalley và việc tái phát hiện "ống than nano" của Sumio Iijima vào năm 1991 là hai sự kiện tình cờ trong khoa
học nhưng đã mở màn một kỷ nguyên mới của nghiên cứu khoa học và công nghệ. Hai
loại vật liệu nano hữu cơ này như một chi lưu quan trọng hòa nhập vào dòng thác
"công nghệ nano" manh nha vào thập niên 80 của thế kỷ trước. Cùng với
sự phát triển fullerene và ống than nano, các nhà vật liệu học và hóa học đã
tổng hợp và tinh chế các loại hạt nano kim loại, hạt nano bán dẫn ( Lấy ví dụ điển hình là Bộ nhớ racetrack) hay hữu cơ (Nanoclay) với một kích thước đồng nhất từ 1 đến 100 nanomét. Tổng hợp hạt nano với một
kích thước đồng nhất theo ý muốn phải nói là một thành tựu nổi bật trong ngành hóa tổng hợp [1]. Ngoài ra, bề mặt của fullerene, ống than nano và các loại hạt
nano được "trang bị" với các nhóm chức, polymer có khả năng cảm
quang, cảm nhiệt để chế tạo bộ cảm ứng hóa học, sinh học, sóng điện từ, dụng cụ
điện tử, quang điện tử; hay với phân tử dược cho việc trị liệu ung thư.
Tháng 12 năm 2010, Viện Hàn lâm Khoa học Thụy
Điển trao giải Nobel Vật lý cho công trình nghiên cứu graphene của hai nhà khoa
học người Anh gốc Nga, Andre Geim và Konstantin Novoselov (Đại học Manchester,Anh quốc). Graphene là một lớp của than chì (graphite). Từ lâu, người ta đã
biết rõ cấu trúc lớp (layered structure) của than chì, vì giá rẻ nên không biết
làm gì hơn là dùng làm lõi bút chì. Geim và Novoselov dùng một thao tác nano
đơn giản bằng cách áp băng keo lên than chì để tách ra một mảng graphene. Từ đó
than chì từ một "phó thường dân" được thăng hoa trở thành hoàng
tử. Việc tách rời từng lớp graphene từ than chì lần đầu tiên đã cho ngành
vật liệu học một vật liệu nano thuần carbon hai thứ nguyên với độ dày của một
nguyên tử. Tầm quan trọng trong ứng dụng của graphene và việc mở rộng chân trời
nghiên cứu vật lý lý thuyết có lẽ là hai nguyên nhân chính trong việc trao giảiNobel cho Geim và Novoselov, dù rằng hai ông chỉ mới chế tạo graphene vào năm
2004.
Như vậy, trong một phần tư thế kỷ qua carbon trở
nên một vật liệu quan trọng với giải Nobel Hóa học (1996) cho fullerene, giải
Nobel Vật lý (2010) cho graphene, và các loại vật liệu nano kim loại hay bán
dẫn được thiết kế và chế tạo ở mức độ phức tạp đa năng chưa từng thấy trong
lịch sử khoa học. Hệ quả là đã có hàng ngàn báo cáo khoa học được phát biểu
trên các tạp chí chuyên ngành, hàng ngàn đăng ký phát minh đã xuất hiện và vẫn
tiếp tục gia tăng theo con số lũy thừa. Việc khám phá graphene với những tính
chất đặc thù của vật liệu nano hai thứ nguyên càng gia tăng sự hào hứng trong
các nỗ lực nghiên cứu cơ bản lẫn ứng dụng. Trong cái nhìn của các nhà vật lý,
chúng ta đã có đủ toàn bộ vật liệu nano từ hạt nano (chấm lượng tử) với zero
thứ nguyên, ống than nano một thứ nguyên và graphene hai thứ nguyên để thực
chứng những hiện tượng đã được tiên đoán từ các lý thuyết vật lý trong nhiều
năm qua.
Nhưng các ứng dụng thực tiễn và sản phẩm nano
thì ra sao? Sau 25 năm nghiên cứu với tổng kinh phí nghiên cứu đầu tư trên toàn
thế giới vào công nghệ nano có thể đã vượt qua mốc trăm tỷ đô la, chưa kể chi
phí xây dựng hạ tầng cơ sở cho các viện nghiên cứu, cộng với một tài
sản trí tuệ của hàng ngàn nhà nghiên cứu từ những khoa học gia tầm cỡ của hành
tinh đến các nghiên cứu sinh bình thường, đã đến lúc người ta đặt câu hỏi bao
giờ thì kho tàng trí tuệ này mới được đem ra ứng dụng biến chế ra thương phẩm
phục vụ con người và làm giàu cho nền kinh tế quốc gia. Liệu nền công nghệ
nano có phải là con gà đẻ trứng vàng tạo ra những đợt sóng thần cách mạng
công nghệ như các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp đã kỳ vọng? Nếu ta có một cái
nhìn khe khắt hơn thì một phần tư thế kỷ có lẽ đã đủ dài để biến một phát minh
khoa học trong phòng thí nghiệm thành những sản phẩm trên thương trường.
Lịch sử khoa học cho thấy việc áp dụng chất bán
dẫn vào transistor chế tạo các dụng cụ điện tử kể cả máy tính tạo ra cuộc
cách mạng tin học, hay việc phát minh ra sợi nylon tạo ra các loại vải vóc nhân
tạo thay thế tơ tằm, len dạ thiên nhiên làm thay đổi khái niệm "mặc"
của con người, cũng như việc sử dụng các loại sợi gia cường như sợi carbon
(carbon fibres), sợi Kevlar để chế tạo composite công nghệ vừa nhẹ
vừa bền thay thế kim loại; tất cả những sự kiện khoa học công nghệ
này từ phòng thí nghiệm cho đến thương trường không quá 30 năm. Tuy
nhiên, trong cùng một thời gian ta phải khách quan nhìn nhận rằng dù vật
liệu nano càng ngày càng đa dạng và tinh vi nhưng cho đến nay chúng vẫn
chưa mang tới cho nhân loại một sản phẩm đổi đời như transistor, vải vóc
nhân tạo hay composite gia cường đã làm trong quá khứ.
Tại các hội nghị khoa học hay trong các bài báo
cáo, các nhà khoa học có thói quen dự phóng, thậm chí cường điệu những tiềm
năng ứng dụng của một phát hiện có lẽ để kích thích sự lắng nghe của các cơ
quan tài trợ với niềm hy vọng tìm được kinh phí cho tài khóa tới, sẽ mua thêm
được nhiều thiết bị và ban phát nhiều học bổng cho các nghiên cứu sinh xuất
sắc. Cuối cùng, họ sẽ xuất bản những bài báo trên những tạp chí có chỉ số ảnh
hưởng cao (high impact factor) và giáo sư chỉ đạo sẽ có nhiều cơ hội tìm thêm kinh
phí mới. Trước những khám phá khoa học, doanh nhân có một cái nhìn khác, sâu
sắc và lạnh lùng hơn vì mục đích cuối cùng của doanh nghiệp là lợi nhuận. Một
doanh nhân đã từng tuyên bố: "Một phát minh cần phải 10 lần tốt
hơn và 10 lần rẻ hơn sản phẩm hiện có thì mới có cơ hội xuất hiện trên thương
trường". Sự sống còn của một doanh nghiệp tùy vào sự thỏa mãn của
khách hàng và lòng hoan hỉ của các chủ cổ đông. Từ phòng thí nghiệm đến sàn
chứng khoán là con đường dài cho một phát minh và cũng lắm khi nó buộc phải bị
chôn sống giữa đường. Công nghệ nano cũng không nằm ngoài các quy luật thương
mãi. Thêm vào đó ta có thể tìm thấy sự trì trệ trong việc thương phẩm hóa của
vật liệu nano gây ra từ các nguyên nhân sau: (1) sự đa dạng của vật liệu nano,
(2) sự đa dạng của các ứng dụng, (3) sự cạnh tranh về giá cả, hiệu năng và
phương pháp sản xuất của vật liệu "cổ điển" hiện có trên thương
trường và (4) vấn đề an toàn sức khoẻ và độc tính của vật liệu nano. Ta có thể
hình dung nền công nghệ nano như một người đang đi vào cái tuổi trung
niên có cái đầu bách khoa rất to nhưng tứ chi chậm phát triển, có mầm bệnh
lại thêm cái tính gàn dở muốn làm nhiều việc cùng một lúc! Nói như thế xem
chừng quá ngôn nhưng sự đa dạng của vật liệu nano với nhiều ứng dụng đa
ngành từ vật lý đến sinh y học, từ điện tử học đến hóa học đã làm chậm
tiến trình thương phẩm hóa. Nền công nghệ nano trở thành người
tù trong sự thông thái của mình.
Ta hãy xem vài tiềm năng ứng dụng của ống thannano. Ống than nano có cơ tính tuyệt vời, cứng hơn thép 5 lần, bền hơn thép 160
lần nhưng lại nhẹ hơn thép gần 6 lần. Có thể nói ống than nano có cơ tính
cao nhất so với các vật liệu người ta biết từ trước đến nay. Cần phải nhấn mạnh
rằng đây là cơ tính của một ống than riêng lẻ. Gia cường các loại polymer/epoxy
là một đề tài nghiên cứu quan trọng trong các ứng dụng công nghiệp từ nhiều
thập niên. Việc triển khai composite giữa polymer/epoxy và ống than nano là một
hướng đi tất nhiên trong lĩnh vực gia cường. Trải nghiệm hằng ngày cho ta biết
những đồ gia dụng polymer (plastic) rất tiện lợi vì giá rẻ, dễ chế biến, nhẹ
nhưng giòn, dễ gãy nứt. Polymethylmethacrylate (PMMA), một loại plastic gia
dụng trong suốt như kính, chỉ cần 1 % ống than nano cũng đủ làm tăng cơ tính
của polymer nhiều hơn 5 lần. Như thế ta chỉ cần một lượng rất nhỏ ống than nano
để gia cường PMMA mà vẫn giữ được sự trong suốt của nó. Đây sẽ là một sản phẩm
tuyệt vời. Ngoài ra, người ta có thể chế tạo áo giáp với composite ống thannano với cường độ bảo vệ lớn hơn nhiều lần so với áo giáp Kevlar
hiện có. Trên thực tế, ống than nano không hiện hữu từng ống riêng lẻ
mà nhiều ống dính vào nhau thành cụm hay bó (Hình 1). Trong quá trình sản
xuất, sự kết tập của ống thành cụm hay bó xảy ra một cách tự nhiên vì ống có
diện tích bề mặt rất lớn nên lực Van der Waals tạo ra sức hút rất hữu
hiệu giữa các ống. Tiếc rằng, độ cứng (mô-đun Young) của những cụm này chỉ
bằng 1/10 và độ bền lắm lúc chỉ còn 1/100 trị số của các ống nano tạo thành.
 |
| Hình 1: Sự kết tập của ống than nano do lực Van der Waals (ảnh của tác giả). |
Việc gia cường với ống than nano cần phải có
những ống riêng lẻ. Vì vậy, sự thành bại của composite giữa polymer và ống thannano tùy thuộc vào cách tinh chế, gỡ rối cụm và bó ống nano và phân tán hiệu
quả từng ống nano trong chất nền. Cho đến ngày hôm nay (2010), chưa có một
phương pháp hữu hiệu nào để tách các ống than nano hoàn toàn thành những ống
riêng lẻ. Cơ tính tuyệt vời của ống vẫn chưa được tận dụng và composite được
gia cường bằng ống than nano chưa là sản phẩm trên thương trường.
Một ứng dụng lớn khác của ống than nano là công
nghiệp điện tử. Những công ty tầm cỡ như IBM (Mỹ), Samsung (Hàn Quốc), NEC
(Nhật Bản) đã đầu tư vào việc nghiên cứu sử dụng ống than nano vào các dụng cụ điện
tử. Ống than nano mang đặc tính dẫn điện đạn đạo (electrical ballistic conduction),
nghĩa là nhờ vào hình dạng ống electron có thể di chuyển tự do mà không bị va
chạm vào thành ống, nhờ vậy việc phát nhiệt được giảm thiểu tối đa. Độ dẫn điện
của ống có thể điều chỉnh từ mức bán dẫn đến kim loại. IBM đã tận dụng những
đặc tính này để chế tạo transistor ống nano [2]. Vật liệu chính của transistor
hiện tại là chất bán dẫn silicon. Cột sống của các dụng cụ điện tử, máy tính và
công nghệ tin học là transistor silicon. Trong vòng 40 năm cho đến ngày nay,
transistor silicon đã được thu nhỏ vài chục triệu lần và giá cả chế tạo
một transistor giảm đi một triệu lần. Nếu giá chiếc xe hơi có độ giảm giá
giống như transistor thì ngày hôm nay ta có thể mua một chiếc xe hơi với giá
vài xu! Hiện nay, transistor "Penryn" do hãng Intel chế tạo từ nguyên
tố silicon và hafnium có kích thước 45 nanomét là transistor nhỏ nhất trên
thương trường. Transistor này nhỏ đến mức người ta có thể xếp 2000 transistor trong một khoảng không gian dày bằng đường kính sợi tóc. Kỹ thuật sản xuất chip vi
tính hiện nay đã phát triển đến mức 1 tỷ transistor trong một chip chỉ to vài
cm2. Theo luồng chế biến này, người ta dự đoán rằng transistor silicon với kích cỡ 16 nanomét sẽ được tung ra thị trường vào năm 2018.
Ứng dụng trong gia cường và transistor của ốngthan nano là hai ứng dụng có tiềm năng tạo nên một cuộc cách mạng công nghệ
trong thế kỷ 21. Tuy nhiên, viễn ảnh thành công vẫn còn mờ mịt. Bảng 1 cho thấy
hiện trạng ứng dụng và hướng phát triển của của ống than nano phần lớn vẫn còn
trong thời kỳ nghiên cứu hay triển khai sản phẩm.
Bảng 1: Nghiên cứu và triển khai của các sản phẩm
ống than nano [4]
Công
ty
|
Sản
phẩm
|
Giai
đoạn
|
Ống than nano chất lượng cao cho các ứng dụng
điện tử
|
CarboLex (Mỹ)
|
Chế tạo bằng hồ quang hay CVD*
|
Sản xuất
|
Carbon Nanotechnologies (Mỹ)
|
Chế tạo bằng CVD
|
Sản xuất
|
Carbon Solutions (Mỹ)
|
|
Sản xuất
|
|
|
|
Sản xuất
|
Thomas Swan (Anh)
|
|
Sản xuất
|
Phim
trong suốt
|
|
|
Lớp phủ trong suốt
|
Nghiên cứu
|
|
|
Mực in dẫn điện
|
Triển khai sản phẩm
|
|
|
Lớp phủ quang học trong suốt
|
Nghiên cứu, mẫu thử (prototype)
|
Unidym (Mỹ)
|
Phim cho màn hình chạm (touch screen), pin mặt
trời, diode phát quang
|
Triển khai sản phẩm
|
Linh
kiện
|
|
|
Linh kiện điện tử trong suốt
|
Nghiên cứu
|
|
|
|
Nghiên cứu
|
|
|
Liên mạng vi mạch (interconnect)
|
Nghiên cứu
|
|
|
Bộ cảm ứng hóa và sinh học
|
Mẫu thử
|
Nanomix (Mỹ)
|
Bộ cảm ứng hóa và sinh học
|
Triển khai sản phẩm
|
Nantero (Mỹ)
|
Công nghệ bộ nhớ
|
Mẫu thử
|
|
|
Màn hình
|
Nghiên cứu
|
* CVD (chemical vapour deposition): kết tủa hóa học từ pha hơi
Mặt khác, ứng dụng sinh y học của hạt nano tạo ra những dược liệu trị liệu và chẩn đoán ung thư [5]. Nhân loại đang chờ đợi một cuộc cách mạng hóa trị và xạ trị ung thư. Đã có nhiều báo cáo về việc tổng hợp các loại hạt nano "thông minh" có thể cảm nhận được tế bào ung thư, có khả năng tải thuốc và nhả thuốc tấn công vào các tế bào này. Hạt nano tải thuốc phải tương thích với cơ thể con người và tự phân hủy khi hoàn thành nhiệm vụ mà không sinh ra độc tố. Đây là hai yếu tố tiên quyết cho việc chấp
nhận là dược phẩm trị liệu. Bảng 2 cho thấy "Cục quản lý thực phẩm và dược
liệu" (Food and Drug Administration, FDA) của chính phủ Mỹ cho đến nay chỉ
chấp nhận cho phổ biến hạt nano liposome và albumin, vốn là phân tử sinh học
tương thích với cơ thể và có thể tự đào thải ra ngoài.
Bảng 2: Các dược liệu nano trị ung thư [6]
Loại hạt nano
|
Giai đoạn phát triển
|
Tên thuốc
|
Liposome
|
Được FDA* chấp nhận
|
DaunoXome, Doxil
|
|
|
Được FDA* chấp nhận
|
Abraxane
|
Mixen polymer
|
Thử nghiệm lâm sàng
|
-
|
Liên hợp polymer/thuốc
|
Thử nghiệm lâm sàng
|
-
|
Liposome định hướng**
|
Thử nghiệm lâm sàng
|
-
|
Hạt polymer định hướng**
|
Thử nghiệm lâm sàng
|
-
|
Ống than nano, hạt silica, hạt nano vàng
|
Thử nghiệm lâm sàng
|
-
|
* FDA: Food and Drug Administration. "Cục
quản lý thực phẩm và dược liệu" cuả chính phủ Mỹ.
** Có chức năng tìm tế bào ung thư.
Vấn đề an toàn sức khỏe và độc tính của vật liệu
nano đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của chính phủ và các doanh nghiệp đang
đầu tư vào công nghệ nano. Nó như một luồng nước ngầm nguy hiểm đang
cuồn cuộn chảy dưới một dòng sông êm đềm lấp lánh ánh hào quang. Khả
năng gây ung thư của ống than nano và sự kiện về hạt nano titanum dioxide trong
kem chống nắng có thể phá hỏng não bộ của chuột đã phần nào làm lu mờ ánh hào
quang và gióng lên tiếng chuông cảnh báo trong cộng đồng nghiên cứu khoa học.
Đây là một vấn đề rất lớn liên quan đến an toàn sức khỏe của công nhân hằng
ngày tiếp xúc với vật liệu nano và người tiêu dùng sử dụng thành phẩm nano [7].
Các chính phủ tại Bắc Mỹ, châu Âu, Úc và Nhật Bản đã ban hành những quy định
liên quan đến sự an toàn, cách xử lý và chế ngự trong các quy trình sản xuất và
sử dụng vật liệu nano [8-10]. Những công trình nghiên cứu về tác động và cơ cấu
xâm nhập vào tế bào sinh vật của vật liệu nano càng lúc càng gia tăng
[11-14]. Vật liệu nano lành hay dữ? Hiện tại chúng ta chưa có câu trả lời dứt
khoát.
Hiện trạng nghiên cứu của công nghệ nano là hai
mặt mâu thuẫn. Một mặt là nghiên cứu cơ bản mang tính hàn lâm, các phát hiện
mới về đặc tính điện tử, quang điện tử và lượng tử của vật liệu nano vẫn không
suy giảm dù thời gian đã kéo dài 25 năm. Graphene lại bùng ra một cao trào mới.
Sau khi được giải Nobel, Novoselov cao hứng tuyên bố: "Graphene là
một mỏ vàng nghiên cứu. Nó sẽ kéo dài mãi như bất tận". Mặt kia là các
vướng mắc kỹ thuật và quan ngại về an toàn như đã đề cập ở trên, làm trì hoãn
các dự án sản xuất đại trà sản phẩm nano khiến cho nền công nghệ nano hiện
tại nhấp nhô như những gợn sóng lăn tăn trên mặt hồ thu hơn là những ngọn sóng thần
đại dương làm khuynh đảo thế giới.
Trong một nước đang phát triển như Việt Nam và
trước sự đa dạng và phức tạp của công nghệ nano, trên bình diện đối nội, chính
phủ cần có một nhận thức khách quan về tiềm năng và rủi ro của nền công nghệ
này để định hướng và xác lập các lĩnh vực nghiên cứu ưu tiên nhằm đưa
ra chính sách cung cấp kinh phí cho việc tuyển chọn các đề án nghiên cứu thực
tế phù hợp với sinh hoạt người dân và làm giàu cho nền kinh tế quốc gia.
Đồng thời tạo ra nội lực trong các lĩnh vực nghiên cứu ưu tiên. Như trình bày ở
trên, chúng ta đang có một kho tàng tri thức nano công khai gần như
miễn phí được tích tụ trong một phần tư thế kỷ lại được hỗ trợ bằng những lý
thuyết vật lý tuyệt vời đang chờ đợi những cái đầu kinh thương khoa học biến
thành sản phẩm. Việt Nam
có nhiều lý thuyết gia lỗi lạc nhưng hầu như thiếu vắng những nhà nghiên
cứu tinh thông trong chế tác (manufacturing). Nền công nghệ nano đang cần những
đầu óc và bàn tay chế tạo các sản phẩm nano. Trên bình diện đối ngoại, để
bắt kịp thế giới việc hợp tác và gởi nghiên cứu sinh làm việc tại các viện công
nghệ nano quốc tế, đặc biệt cơ quan nghiên cứu R&D của các công ty danh
tiếng, trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Có lẽ chính phủ ta cũng nên
đầu tư tạo mối liên hệ với các giáo sư tầm cỡ hay giám đốc công ty R&D
đã nghĩ hưu qua các hoạt động tư vấn. Ngoài kiến thức chuyên môn, sau lưng các
vị này là một mạng lưới dày đặc những quan hệ mà ta cần để khắc phục khó khăn
trong việc phát triển khoa học và công nghệ.
Trương Văn Tân
Melbourne, tháng Giêng 2011.
Tài Liệu Tham Khảo
1. J.
Kim, J. E. Lee, J. Lee, Y. Jang, S.-W. Kim, K. An, J. H. Yu and T. Hyeon, Agnew. Chem., 118 (2006),
4907. Agnew. Chem. Int. Ed., 45 (2006) 4789.
2. P.
Avouris, Z. Chen and V. Perebeinos, Nature Nanotechnology, 2(2007)
605.
3. J.
Appenzeller, Proceedings of the IEEE, 96 (2008)
201.
4. G.
Gunner, Scientific American, May 2007, 76.
5. "Nanofunctional
Materials in Cancer Research", MRS Bulletin, 34(June
2009).
6. J.
R. Heath, M. E. Davis and L. Hood, Scientific American, February
2009, 44.
7. P.
Gould, Nano Today, 1 (May 2006), 34.
8 . "Engineered
Nanomaterials: A Review of the Toxicology and Health Hazards", Safe Work Australia,
November 2009.
9. Engineered
Nanomaterials: Evidence on the Effectiveness of Workplace Controls to Prevent Exposure", Safe
Work Australia,
November 2009.
10. "Approach to Safe Nanotechnology", NIOSH, March 2009.
11. A. D. Maynard, Nano Today, 1 (May 2006) 22.
12. N. Lewinski, V. Colvin and R. Drezek, Small, 4 (2008)
26.
13
.S. M.
Hussain et al, Adv. Mater. 21 (2009), 1549.
14. Y. Lee and K. E. Geckeler, Adv. Mater. 22 (2010), 4076.
Nguyên quán: tỉnh Đồng Tháp.
Học vị: B. Eng. (1975) và M. Eng. (1977) (Tokyo Institute of Technology, Nhật Bản), Ph.D. (1980) (University of Adelaide, Úc).
Hiện làm việc tại Defence Science and Technology Organisation (Viện Khoa học và Công nghệ Quốc phòng, Úc)
Đã công bố nhiều công trình về vật liệu polymer, polymer dẫn điện và ống than nano trên các tạp chí khoa học quốc tế.
Chuyên gia thẩm định các đề án nghiên cứu cho Australian Research Council (Bộ Giáo dục, Úc).
Giải thưởng: Best Research Awards (1995 và 2006, DSTO Bộ Quốc phòng, Úc), Marshall Fordham Award for Best Research Paper (1999, Australasian Corrosion Association).
Sở thích: Lịch sử, văn học, du lịch.
Hình minh Họa
 |
| Tranzito Nano
|
 |
| Tranzito Nano |
 |
| Ống than Nano
|
 |
| Ống than Nano |
 |
| Albumin-Struktur (Dimer)
|
 |
| Albumin-Struktur (Monomer)
|
Các tài liệu liên quan khác:
